«Η αγάπη για το βιβλίο καλλιεργείται, δεν είναι μια έμφυτη λειτουργία»
Με αφορμή τη διεξαγωγή στην Κύπρο της πρώτης διεθνούς έκθεσης βιβλίου, κάναμε μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση με την υπεύθυνη της παιδικής σκηνής, κα Δέσποινα Λιαράκου, για την έκθεση, τις πλούσιες δράσεις της παιδικής σκηνής, αλλά και για τη σχέση των παιδιών με τα βιβλία.
Τετάρτη 23 Νοεμβρίου 2022
Από την Άντρια Γεωργίου
Το The Limassol Book Fair είναι η μεγαλύτερη έκθεση βιβλίου που διοργανώθηκε ποτέ στην Κύπρο και αυτό από μόνο του αποτελεί μια πολύ σημαντική είδηση – και ταυτόχρονα μια εμπνευσμένη πρωτοβουλία. Από τις 25 μέχρι τις 27 Νοεμβρίου, εκδότες, συγγραφείς, βιβλιοπώλες, βιβλιοκριτικοί και φυσικά το βιβλιόφιλο κοινό θα δώσουν ραντεβού στους Χαρουπόμυλους Λανίτη, στη Λεμεσό. Εκεί, στην πλατεία του Μεσαιωνικού Κάστρου θα στηθεί μια «γιορτή» αφιερωμένη στο βιβλίο και στους λάτρεις αυτού. Η κα Δέσποινα Λιαράκου μάς τόνισε, μεταξύ άλλων, ότι η έκθεση αναδεικνύει την Κύπρο σε έναν δυναμικό παίκτη στον χώρο του βιβλίου, δημιουργώντας έδαφος για γόνιμη πολιτιστική αλληλεπίδραση και δίδοντας παράλληλα ένα σημαντικό ερέθισμα για να έρθει περισσότερος κόσμος σε επαφή με το βιβλίο.
Σημαντική καινοτομία της έκθεσης είναι, επίσης, η διεξαγωγή τού επαγγελματικού συνεδρίου στις 25 Νοεμβρίου, καθώς για πρώτη φορά στην Κύπρο, επαγγελματίες της βιομηχανίας του βιβλίου από όλο τον κόσμο θα μοιραστούν την εμπειρία και τεχνογνωσία τους στον χώρο. Εν συνεχεία, η έκθεση θα είναι ανοικτή για το κοινό το Σάββατο 26 και την Κυριακή 27 Νοεμβρίου και θα περιλαμβάνει εκδηλώσεις στην κεντρική και την παιδική σκηνή, η οποία είναι αφιερωμένη για φέτος στο έργο του συγγραφέα και εικονογράφου Peter H. Reynolds.
Μιλώντας με την κα Λιαράκου, η οποία μεταξύ άλλων έχει δημιουργήσει την Παιδική Λέσχη Ανάγνωσης στον Δήμο Κάτω Πολεμιδίων, υλοποιεί προγράμματα φιλαναγνωσίας στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση και διατηρεί στα ΜΚΔ την ομάδα φιλαναγνωσίας Μικροί Βιβλιοφάγοι στην Κύπρο|Little Bookworms in Cyprus, δεν θα μπορούσαμε να μην τη ρωτήσουμε αν τα παιδιά (μας) διαβάζουν βιβλία και αν η αγάπη γι’ αυτά είναι εν τέλει έμφυτη ή καλλιεργείται.
Πόσο σημαντικό γεγονός είναι για την Κύπρο η διεξαγωγή της πρώτης διεθνούς έκθεσης βιβλίου;
Το The Limassol Book Fair είναι μια μεγάλη διοργάνωση για το βιβλίο που θα λάβει χώρα στις 25-27 Νοεμβρίου, στους Χαρουπόμυλους Λανίτη στην πλατεία του Μεσαιωνικού Κάστρου Λεμεσού.
Την πρώτη ημέρα της έκθεσης διοργανώνεται για πρώτη φορά στην Κύπρο το Industry Conference που απευθύνεται σε επαγγελματίες της βιομηχανίας του βιβλίου – εκδότες, βιβλιοπώλες, διανομείς, marketeers, δημιουργικά γραφεία, τυπογράφους, εμπειρογνώμονες από το εξωτερικό- οι οποίοι θα μοιραστούν την πολυετή εμπειρία τους και τεχνογνωσία στον χώρο του βιβλίου.
Στις 26 & 27/11 η έκθεση θα είναι ανοικτή για το κοινό με μια πλούσια και πολύ ενδιαφέρουσα ατζέντα δράσεων.
Η Έκθεση αυτή αναδεικνύει την Κύπρο σε έναν δυναμικό παίκτη στον χώρο του βιβλίου. Το επαγγελματικό συνέδριο της πρώτης ημέρας προάγει την εξωστρέφεια και τη δικτύωση της Κύπρου με το εξωτερικό, ενώ ανοίγει νέους δρόμους για την εκδοτική παραγωγή και την κυπριακή λογοτεχνία. Δημιουργείται ένας πολιτιστικός κόμβος στο κέντρο της Λεμεσού, οι άνθρωποι που αγαπούν το βιβλίο αλληλεπιδρούν, δίνεται ένα σημαντικό ερέθισμα για να έρθει περισσότερος κόσμος σε επαφή με το βιβλίο. Το The Limassol Book Fair φιλοδοξεί να διευρύνει ακόμη περισσότερο τους πολιτιστικούς ορίζοντες της πόλης και της Κύπρου γενικότερα.
Τι θα έχει την ευκαιρία να δει ο επισκέπτης της έκθεσης;
Στην Κεντρική Σκηνή της Έκθεσης οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν συζητήσεις πάνελ με θέματα όπως το μυθιστόρημα, η νεανική λογοτεχνία, η βιβλιοκριτική, τα e-books, η ποίηση, η κυπριακή διάλεκτος. Θα έχουν επίσης την ευκαιρία να ακούσουν τις συνεντεύξεις της Λένας Διβάνη, του Χρήστου Χωμενίδη, της Αλεξάνδρας Ζαμπά και του Σταύρου Χριστοδούλου στον δημοσιογράφο και κεντρικό παρουσιαστή της Έκθεσης Χρήστο Μιχάλαρο.
Το Σάββατο στις 21:00 θα πραγματοποιηθεί στην Κεντρική Σκηνή η βραδιά ποίησης. Στην αίθουσα Queen Eleanor Suite θα γίνονται ατομικές βιβλιοπαρουσιάσεις. Η Παιδική Σκηνή έχει επίσης να παρουσιάσει ένα πολύ πλούσιο πρόγραμμα δράσεων.
Στον εκθεσιακό χώρο οι επισκέπτες θα βρουν τα αγαπημένα τους βιβλία, τίτλους κάθε κατηγορίας για μικρούς και μεγάλους. Πάνω από 40 εκθέτες και πλέον των 10.000 τίτλων βιβλίων θα φιλοξενούνται στις αίθουσες του Χαρουπόμυλου, όπου το αναγνωστικό κοινό πέρα από την ευκαιρία να βρει πληθώρα βιβλίων, θα γνωρίσει μεγάλα βιβλιοπωλεία, εκδότες και φορείς του βιβλίου, θα έρθει σε επαφή με τους συγγραφείς, θα μπορέσει να λάβει υπογεγραμμένα αντίτυπα.
Δημιουργείται ένας πολιτιστικός κόμβος στο κέντρο της Λεμεσού, οι άνθρωποι που αγαπούν το βιβλίο αλληλεπιδρούν, δίνεται ένα σημαντικό ερέθισμα για να έρθει περισσότερος κόσμος σε επαφή με το βιβλίο. Το The Limassol Book Fair φιλοδοξεί να διευρύνει ακόμη περισσότερο τους πολιτιστικούς ορίζοντες της πόλης και της Κύπρου γενικότερα.
Παιδιά και Βιβλίο
Ποιες είναι οι δράσεις της Παιδικής Σκηνής;
Η Παιδική Σκηνή είναι αφιερωμένη για φέτος στο έργο του συγγραφέα και εικονογράφου Peter H. Reynolds. Είναι ο δημιουργός του διάσημου βιβλίου «Η Τελεία» που έχει μεταφραστεί σε πάνω από 20 γλώσσες και σε braille και έχει αγαπηθεί ιδιαίτερα από τα παιδιά αλλά και τους εκπαιδευτικούς. Τα βιβλία του προάγουν τη δημιουργικότητα, τη φαντασία, την αυτοεκτίμηση, την ψυχική ενδυνάμωση. Την Κυριακή το μεσημέρι, θα λάβει χώρα θεατρικό δρώμενο από την ομάδα Stage Light που είναι βασισμένο στο βιβλίο του Peter H. Reynolds «Συλλέκτης Λέξεων».
Καθ’ όλη τη διάρκεια του διημέρου θα γίνουν διαδραστικές παρουσιάσεις βιβλίων από τους συγγραφείς Ελένη Πριοβόλου, Σάντρα Ελευθερίου, Μαρία Ανδρικοπούλου, Μελίνα Ηλιοπούλου, Έλενα Περικλέους, Δέσποινα Ηρακλέους, Μαρία Α. Ιωάννου, Νικολέτα Καπίλλα, Γιώτα Χ. Διάκου, Νίκο Αντωνίου, Πένελοπε Βάσκεζ Χατζηλύρα.
Η ατζέντα περιλαμβάνει ακόμη δημιουργικές δραστηριότητες και παιχνίδια που αφορούν την υγιεινή διατροφή με την εκπαιδευτικό Αναστασία Περίκκου, παραμύθι και δραστηριότητες για το περιβάλλον με τον Μαρίνο Βουκή, ενημέρωση για την προληπτική παιδιατρική από τη Φωτεινή Τσιρίδου, επετειακό αφιέρωμα στα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή με αφήγηση παραμυθιών και μουσική από τον Σύνδεσμο Μικρασιατών Λεμεσού και προβολή βίντεο με βιβλία παιδικής λογοτεχνίας για τη Μικρά Ασία.
Το Σάββατο το απόγευμα ένα διαφορετικό κυνήγι θησαυρού φιλοδοξεί να χαρίσει χαμόγελα στους μικρούς επισκέπτες της Έκθεσης. Την Κυριακή το απόγευμα καλούμε τα μεγαλύτερα παιδιά σε ένα βιωματικό εργαστήριο γεμάτο μυστήριο και χιούμορ με τίτλο Γέφυρες με την Εφηβεία, που θα παρουσιάσουν οι συγγραφείς Φυτούλα Βακανά και Αναστασία Γαϊτάνου Ξενοφώντος.
Θεσπίζεται, απ’ ό,τι μαθαίνουμε, και ένας νέος θεσμός βραβείων, τα Limassol Book Fair Awards.
Ακριβώς! Τα Limassol Book Fair Awards αφορούν Κύπριους δημιουργούς που με το έργο τους έχουν αναδείξει την παιδική λογοτεχνία στο εξωτερικό. Το Limassol Book Fair με ιδιαίτερη χαρά θα τιμήσει φέτος την εικονογράφο και συγγραφέα Σάντρα Ελευθερίου για το πολύτιμο έργο της.
Από την εμπειρία μου σε υλοποίηση προγραμμάτων φιλαναγνωσίας, θα έλεγα ότι τα παιδιά έλκονται από το βιβλίο. Τα μαγεύουν οι εικόνες, τα ταξιδεύουν οι ιστορίες και πάντα με περισσή όρεξη και φαντασία θέλουν μετά να εκφράσουν τις ιδέες τους με μια ζωγραφιά, μια κατασκευή, μια συζήτηση.
Είναι σημαντικό με αφορμή την έκθεση αυτή και αφού μιλάμε για παιδιά, να ανοίξουμε λίγο και το κεφάλαιο «παιδιά και βιβλία». Διαβάζουν σήμερα τα παιδιά βιβλία;
Νομίζω ότι η απάντηση που δίνεται συνήθως σε αυτήν την ερώτηση είναι ότι τα παιδιά δεν διαβάζουν. Αντιθέτως, ενδιαφέρονται μόνο για τις οθόνες. Αυτό είναι μια διαπίστωση που γίνεται συχνά και την ακούμε με παράπονο στις συζητήσεις γονέων ή/και εκπαιδευτικών.
Από την εμπειρία μου σε υλοποίηση προγραμμάτων φιλαναγνωσίας, θα έλεγα ότι τα παιδιά έλκονται από το βιβλίο. Τα μαγεύουν οι εικόνες, τα ταξιδεύουν οι ιστορίες και πάντα με περισσή όρεξη και φαντασία θέλουν μετά να εκφράσουν τις ιδέες τους με μια ζωγραφιά, μια κατασκευή, μια συζήτηση. Πού και γιατί χάνεται άραγε η καθημερινή σχέση με το βιβλίο; Εδώ θα πρέπει να αναζητήσουμε τις αιτίες βαθύτερα. Θα πρέπει να αναρωτηθούμε πόσο ελεύθερο χρόνο έχουν τα παιδιά, ποια είναι η σχέση των ίδιων των γονιών με το βιβλίο, να επανεξετάσουμε την ορθολογική χρήση των οθονών και τα όρια που μπαίνουν ή δεν μπαίνουν από μικρή ηλικία, τον ρόλο του σχολείου, την απουσία οργανωμένων βιβλιοθηκών με βιβλιοθηκονόμο στα σχολεία, την εργαλειοποίηση του λογοτεχνικού βιβλίου μέσα στη σχολική τάξη με τρόπο που στερεί την αναγνωστική απόλαυση και πολλές άλλες παραμέτρους.
Θα έλεγα ότι το The Limassol Book Fair είναι μια πολύ καλή ευκαιρία για γονείς και παιδιά να έρθουν πιο κοντά στο βιβλίο. Θα μπορούσε να αποτελέσει αφετηρία για πολλά αναγνωστικά ταξίδια.
Η αγάπη για το διάβασμα είναι έμφυτη ή καλλιεργείται; Και με ποιο τρόπο πιστεύετε ότι μπορούμε να εμφυσήσουμε στα παιδιά την αγάπη αυτή, σε μια εποχή που οι οθόνες -όπως φαίνεται- ασκούν μεγαλύτερη γοητεία;
Η αγάπη για το βιβλίο σαφώς καλλιεργείται. Δεν είναι μια έμφυτη λειτουργία, είναι κάτι που χτίζεται μέσα από την καθημερινή επαφή όλης της οικογένειας με το βιβλίο. Οι οθόνες ασκούν μεγάλη γοητεία στα παιδιά, είναι γεγονός, αλλά αν καταφέρουμε από νωρίς να θέσουμε κάποια όρια και κυρίως αν δεν βάλουμε σε ανταγωνιστική θέση το βιβλίο με την οθόνη, σίγουρα θα βγούμε κερδισμένοι. Είναι σημαντικό να δίνουμε φιλαναγνωστικά ερεθίσματα στα παιδιά, να επισκεπτόμαστε συχνά βιβλιοπωλεία και βιβλιοθήκες, να τα αφήνουμε να επιλέγουν ελεύθερα χωρίς να προσπαθούμε να επιβάλουμε τη γνώμη μας γι’ αυτό που θεωρούμε εμείς ως γονείς ή εκπαιδευτικοί «καλό βιβλίο», να διαβάζουμε μαζί τους, να επιλέγουμε τη μεγαλόφωνη ανάγνωση χωρίς ηλικιακούς περιορισμούς.
Θα μπορούσαμε επίσης να αξιοποιήσουμε τις δυνατότητες της τεχνολογίας προς όφελος της φιλαναγνωσίας με τα audiobooks, τα βιβλία επαυξημένης πραγματικότητας κ.ά. Στην ατζέντα της Έκθεσης υπάρχει μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση για την ψηφιακή εποχή της λογοτεχνίας.
Οι οθόνες ασκούν μεγάλη γοητεία στα παιδιά, είναι γεγονός, αλλά αν καταφέρουμε από νωρίς να θέσουμε κάποια όρια και κυρίως αν δεν βάλουμε σε ανταγωνιστική θέση το βιβλίο με την οθόνη, σίγουρα θα βγούμε κερδισμένοι.
Με ποια κριτήρια είναι καλό να επιλέγονται τα βιβλία που διαβάζουν τα παιδιά;
Βασικό κριτήριο, κατά την προσωπική μου άποψη, είναι να επιλέγουν τα ίδια τα παιδιά για τον εαυτό τους τα βιβλία που τους κεντρίζουν το ενδιαφέρουν, τα βιβλία που αγαπούν και απολαμβάνουν να διαβάζουν. Οι εκδοτικοί οίκοι έχουν κάποιες κατηγοριοποιήσεις ανά ηλικία ή θεματολογία αλλά αυτές δεν θα πρέπει να λειτουργούν περιοριστικά στις προσωπικές επιλογές. Πριν από την επίσκεψη στο βιβλιοπωλείο, θα μπορούσε να έχει προηγηθεί μια έρευνα στο διαδίκτυο. Οι ιστοσελίδες των εκδοτικών οίκων έχουν αρκετά αναλυτικές περιγραφές και κάποιες εικόνες από το βιβλίο.
Η έκθεση αυτή θέλετε να καταστεί θεσμός για το νησί;
Η έκθεση αυτή φιλοδοξεί να δώσει μια νέα δυναμική στον χώρο του βιβλίου στην Κύπρο. Ευχόμαστε ο κόσμος να την αγκαλιάσει και να γίνει ένας θεσμός που κάθε χρόνο θα μεγαλώνει και θα λειτουργεί ως φάρος πολιτισμού για τη Λεμεσό και ολόκληρο το νησί.
INFO:
Limassol Book Fair
Πότε: 25-27 Νοεμβρίου
Πού: Χαρουπόμυλοι Λανίτη, Λεμεσός
Τηλέφωνο επικοινωνίας: 99361806